برداشتی از تلاوت زیبای سور مبارکه انفطار -فجر-بلد

ان شاءالله برآنیم در این نوشتار،برداشتی از یکی دیگر ار تلاوت های ناب استاد منشاوی ارائه کرده و به بررسی آن بپردازیم.این تلاوت،تلاوت سور انفطار-فجر-بلد است.البته شایان ذکر است که استاد منشاوی به مانند سوره هایی مانند حشر،این سوره ها را نیز بار ها و بارها تلاوت نموده اند که هر کدام زیبایی خاص خویش را دارند.اما غرض ما از بررسی این تلاوت،شهرت این تلاوت بین تلاوت های دیگر استاد از این سوره،بار فنی این تلاوت و همچنین فضای معنوی فوق العاده حاکم بر این تلاوت است.

در این جا از یکی از دوستانم تشکر به عمل می آورم که این تلاوت را به خاطر حقیر آورد و همین مقدمه ای بود برای اینکه انگیزه این نوشتار در حقیر پیدا شود.

در نسخه ای که بنده از این تلاوت دارم،استعاذه و بسمله از لحاظ پرده صوتی با بقیه تلاوت هم خوانی ندارد که ناشی از ویرایش و مونتاژ تلاوت است.اما پرده شروع واقعی این تلاوت که در نفس اول مشهود است،بین شروع های استاد به نسبت پایین تر و بم تر است،و این برای عزیزانی که اوج صدای لازم برای شروع از پرده های بالاتر را ندارند بسیار مفید است.البته توجه کنید که این شیوه خاص استاد،احتمالا به این خاطر بوده که ایشان بعدا در اثنای تلاوت خیلی اوج گیری خواهند کرد و در واقع احتمالا برای این بوده که به صدای خودشان هم لطمه ای وارد نشود.

چند نفس جلوتر،به آیه "یا ایها الانسان ما غرک بربک الکریم" می رسیم.استاد منشاوی،در این نفس و نفس های بعدی که این چند آیه را تلاوت میکنند،حس شخصی من این است که واقعا با تمام وجود این آیات را میخوانند.به حزن و غم صدای استاد و حالت سوالی و عبرت برانگیز تلاوتشان دقت کنید.در اولین بار،استاد یا ایها الانسان را با یک ریتم میخوانند و پس از خطاب قرار دادن انسان به زیبایی کلمه پرسشی ما را تاکید کرده ریتم را عوض میکنند و نفس را سوالی به پایان می برند.

در دومین بار،به زیبایی تا فعدلک می خوانند.بنده واقعا احساس میکنم استاد حس خاصی در هنگام ادای کلمه فعدلک منتقل میکنند که آن اعتدال ذکر شده در آیه در خلقت انسان را تا حدی می رساند.

در سومین بار،استاد وارد مقام رست می شوند.این نفس واقعا استاد در حال بکاء است و اگر به الذی خلقک دقت کنید تا حدودی این موضوع روشن می شود.

در نفس های بعدی،کار لحنی و معنایی زیبای استاد در آیه "فی ای صوره ما شآء رکبک" را در نظر بگیرید.استاد در این نفس لحن رابا یک قفله باز(انتظاری) نیمه تمام میگذارند و جواب را در آیه بعدی با بازگشت به مقام بیات خیلی قشنگ پردازش میکنند.

در نفس های بعدی،استاد روش اوج گیری معمول در بیات را ادامه میدهند.بیات نوا،از و ان الفجار لفی جحیم،بیات شوری و سپس در پایان سوره،از ثم ما ادرئک اوج بیات دوگاه را میخوانند.به معنای آیات و حس و حال و خضوع استاد دقت نمایید.

اما در سومین دفعه ای که استاد از آیه شریفه ثم ما ادرئک ما یوم الدین شروع میکنند،به جای اینکه به طور معمول به مقام صبا بروند،از نغمه ای استفاده می کنند که کمتر استفاده کرده اند.نکته قابل ذکر این است که این نغمه زیبا،معمولا توسط استاد به عنوان مقدمه ای برای نغمه بعد از آن که اصطلاحا سوزناک نام دارد به کار می رود.اصل این نغمه نیز به نظر حقیر در مقام رست اجرا شده است.اگر دقت کنید می توانید مشابه این نغمه را در تلاوت هایی مانند ق-الرحمن و حشر-علق-حمد-بقره بیابید.

نکته دیگر اینکه اینجا صدای استاد به زعم حقیر کمی بالاتر از حد معمول می افتد،و احتمالا همان طور که ذکرکردم پایین تر شروع کردن استاد به همین دلیل بوده است.مخصوصا در هنگام اجرای نغمه سوزناک،ابتدای آن کمی بالا می افتد و ممکن است برای تعدادی از عزیزان سخت باشد.بنده به صورت ذهنی که محاسبه کردم ابتدای این نفس حدود چهار درجه از نفس قبلی اش بالاتر می افتد،و این یعنی دوازده درجه بالاتر از درجه شروع تلاوت که ممکن است برای بعضی عزیزان کمی سخت باشدمخصوصا نوجوانانی که در سنین بلوغ هستند.

نغمه سوزناک،اصطلاحا ترکیب دو مقام حجاز و رست است.استاد منشاوی معمولا از حجاز آغاز و به رست ختم می کنند اما در پاره ای از موارد به رست اشاره ای کرده و با حجاز ختم میکنند که این مورد از جمله آن هاست.

توصیه می کنم حتما از این دو نغمه زیبا و نمونه های آن در تلاوت های دیگر استفاده کنید و آن را در تلاوت های خود به کار ببرید.پایان این سوره با چند فراز بم در مقام حجاز است و آخرین نفس نیز در مقام بیات تلاوت می شود و به سوره مبارکه فجر وصل می شود.

ان شاءالله در نوشتار بعدی تحلیل سوره مبارکه فجر را خواهیم آورد.

با عرض پوزش از زیاده گویی و جسارت

هدیه محضر ملکوتی حضرت زهرا(س) صلواتی بفرستید

التماس دعای فرج